Bilim insanları, vücudun “kanser hücrelerini avlayıp öldürmesini ve tekrar ortaya çıkmalarını engellemesini sağlayan” yeni mRNA aşısını test ediyor. BNT116 olarak bilinen ve BioNTech tarafından üretilen aşı, dünya çapında her yıl yaklaşık 1.8 milyon kişinin ölümüne neden olan akciğer kanserini tedavi etmekte kullanılacak.


Aşının üretim amacı

Akciğer kanseri tümörleri insan vücudunda ileri safhalara ulaştığında hayatta kalma oranları oldukça düşük. Uzmanlar, vücuda kanser hücrelerini avlayıp öldürmesini ve yeniden oluşmalarını engelleyen yeni bir aşıyı test etmeye başladılar. Aşısının üretim amacı, kemoterapinin aksine sağlıklı hücrelere dokunulmadan bir kişinin kansere karşı bağışıklık tepkisini güçlendirmek olarak bildirildi. BioNTech firması tarafından üretilen BNT116 olarak bilinen aşı, akciğer kanserinin en yaygın türü olan küçük hücreli olmayan kanser türünü (NSCLC) tedavi etmek için tasarlandı. Hastalığı oluşturan hücreler, molekül yapıları ayrıştırılarak vücudun bağışıklık sisteminin algılayacağı şekilde tekrar diziliyor. Bu durumda hücreler insan vücuduna tekrardan verilip vücudun antikor üretmesi ve bağışıklık sistemi tarafından tanımlanması sağlanıyor.

Akciğer kanseri nedir? 

Akciğer kanseri, akciğer hücrelerinde kontrolsüz ve anormal bir şekilde büyüme ve bölünme sonucu ortaya çıkar. Bu kanser türü genellikle erken aşamalarda belirti vermez ve genellikle ilerlediğinde öksürük, nefes darlığı, göğüs ağrısı, kilo kaybı, yorgunluk gibi belirtiler gösterir. Öte yandan küçük hücreli akciğer kanseri, genellikle hızlı büyüyen ve erken evrelerde genellikle yayılmış olan bir tür akciğer kanseri olarak literatürde yer almaktadır.

Akciğer Kanseri Belirtileri

Akciğer kanseri, en erken evrelerinde belirti ve bulgular görülmeyebilir. Akciğer kanseri belirtileri ve bulgularının ortaya çıkması genellikle ilerlediğinde gerçekleşir. Erkek ve kadınlarda benzer belirtiler görülmekle birlikte kadınlarda akciğer kanseri belirtileri genellikle öksürük, nefes darlığı, göğüs ağrısı, yorgunluk, kilo kaybı, kanlı balgam ve tekrarlayan solunum yolu enfeksiyonları gibi genel semptomları içerebilir.

Akciğer Kanserinin İlk Belirtileri Nelerdir?

Akciğer kanseri ilk belirtileri ve bulguları arasında geçmeyen veya zamanla kötüleşen öksürük, nefes darlığı, göğüs ağrısı, ses kısıklığı veya açıklanamayan kilo kaybı yer alır. Akciğer kanseri, akciğerlerin ilk olarak neresinde ortaya çıktığına bağlı olarak, erken dönemde belirtiler gözlemlenebilir. (evre I veya II'de), ancak akciğer kanseri ilerleyene kadar belirti vermeyebilir. Akciğer kanseri belirtisi yaygın veya daha az görülen belirtiler olmak üzere ikiye ayrılır.

Akciğer kanserinin yaygın belirti ve bulguları şunları içerebilir:  

Uykusuzluk ile başa çıkmanın yolları Uykusuzluk ile başa çıkmanın yolları
  • Geçmeyen veya zamanla kötüleşen öksürük
  • Az miktarda bile olsa kan öksürmek (hemoptizi)
  • Nefes darlığı
  • Göğüs ağrısı
  • Ses kısıklığı
  • İştah kaybı
  • Açıklanamayan kilo kaybı
  • Kemik ağrısı
  • Baş ağrısı 
  • Açıklanamayan yorgunluk

Akciğer kanserinin daha az görülen belirti ve bulguları şunlardır:

  • Tırnaklarınızın bombeli ve parlak görünümde olması.
  • Ters kaşık şeklindedir. (Çomak Parmak)
  • Yutma güçlüğü veya yutkunulduğunda ağrı
  • Hırıltı
  • Boğuk ses
  • Yüz ve boyun şişmesi
  • Kalıcı göğüs veya omuz ağrısı

Akciğer kanseri belirti ve bulgularından herhangi birini kendinizde gözlemliyorsanız bir hekime başvurunuz.

İyi Huylu Akciğer Kanseri Belirtileri Nelerdir?

İyi huylu akciğer lezyonları genellikle belirti vermez ve genellikle tesadüfen görüntüleme testleri sırasında rastlanır. Ancak, büyüklükleri arttıkça veya belirli bir noktaya ulaştıklarında bazı belirtiler ortaya çıkabilir. İyi huylu akciğer belirtileri arasında persistent öksürük, balgam üretimi, kanlı balgam, göğüs ağrısı, nefes darlığı, tekrarlayan akciğer enfeksiyonları ve hırıltı yer alabilir. Bu belirtiler, lezyonun akciğer dokusunu etkilediği ve normal solunum fonksiyonunu bozabileceği durumlarda ortaya çıkabilir.

Kötü Huylu Akciğer Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Kötü huylu (malign) akciğer kanseri belirtileri genellikle ilerleyici bir şekilde ortaya çıkar ve şunları içerebilir: sürekli öksürük, özellikle kanlı veya koyu renkli balgam, nefes darlığı, göğüs ağrısı, özellikle derin nefes alıp verme veya öksürme sırasında, hırıltılı solunum, kilo kaybı, iştah kaybı, yorgunluk, tekrarlayan akciğer enfeksiyonları, ses kısıklığı ve parmak uçlarında genişleme (hipoksi sonucu oluşan "çomak parmak" adı verilen bir durum). Bu belirtiler genellikle kanser ilerledikçe daha belirgin hale gelir.

7 ülkede 130 hastada denenecek

BNT116’nın birinci faz klinik denemeleri, İngiltere, ABD, Almanya, Macaristan, Polonya, İspanya ve Türkiye’deki 34 araştırma merkezinde gerçekleştiriliyor.

Ameliyat veya radyoterapiden önceki erken evreden, geç evre hastalığa veya tekrarlayan kansere kadar hastalığın farklı aşamalarındaki yaklaşık 130 kişiye, immünoterapiyle birlikte aşı uygulanacak.

 İlk doz aşı nerede yapıldı?

İngiltere’de ilk doz aşı Londra’da yaşayan 67 yaşındaki Janusz Racz’a yapıldı. Racz’a altı hafta boyunca her hafta, ardından 54 hafta boyunca her üç haftada bir aşı yapılacak. Mayıs ayında kanser teşhisi alan ve kemoterapi tedavisi gören Racz, “Bilimin ilerlemesi insanların bu tür araştırmalara katılmayı kabul etmesinde yatıyor” diye konuştu.

Editör: Elif Yılmaz