Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı kararına göre, 2024 yılında ilaç fiyatlandırmasında baz alınan Avro kuru 17.55 TL’ye sabitlendi. İlaçtaki Avro kuru geçtiğimiz aralık ayında yüzde 25 artışla 17.55 TL’ye çıkarılmıştı. Cumhurbaşkanlığı kararı ile 2024’te yeni Avro kuru değerlendirilmesi yapılmayacak. Yani yıl boyu ilaç kuru 17.55 TL olacak. Tabii önümüzdeki aylarda yeni bir karar alınmazsa.
İlaç kurları, İlaç Fiyatı Kararnamesi’nde yer aldığı gibi Merkez Bankası’nın (MB) bir yıl önceki Avro kurunun yüzde 60’ını geçmeyecek şekilde güncelleniyor. Sağlık Bakanlığı bu oranın azami yüzde 70’e çıkarılması yönünde talepte bulunduğu, anca Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından kabul görmediği öne sürüldü. Yüzde 60 oranındaki güncelleme ilaçtaki Avro kurunun düşük saptanmasında en önemli etmen.
Eczacılar sabitleme kararının piyasada ilaç kıtlığına yol açacağını belirtirken, birçok ilaç firması serbest piyasada 33 TL’yi aşan Avro karşısında 17.55’TL’lik sabit kurla yurtdışından ilaç getiremeyeceklerini, hatta hammadde yokluğundan ötürü yerli ilaç üretilemeyeceğini dillendiriyor.
Dindirilemeyen enflasyon karşısında 17.55 TL’lik Avro kurunun çok düşük kaldığına vurgu yapan eczacılar, yılda en az iki kez güncellenmesi gerektiği görüşünde. İlaç krizinin kapıda olduğunu, hastaların çok sayıda ilaca erişiminde sorun yaşayacağına da dikkat çekiyorlar. Halen 6 bin ilaçtan yüzde 15’inin piyasada bulunmadığı ifade ediliyor. Erişilemeyen ilaçlar arasında kalp damar, şeker, tansiyon, kanser, antibiyotik, insülin, demans, böbrek, epilepsi hastalarının kullandığı hayati ilaçların yanı sıra göz ilacı ve göz pomadı da piyasada yok. Bu ilaçların çoğunun eşdeğerli olanı hammadde yokluğundan üretilmiyor.
Kamunun firmalardan alım yaparken kullandığı ilaç kuru son yıllarda kamuoyunun da yakından izlediği konu haline geldi. Zira piyasada bulunamayan ilaç doğrudan halkı etkiliyor, eczaneleri dolaşıyorlar yaşamsal önemdeki ilaçlarını alabilmek için.
Bu yılın bitmesine daha 10 ay var. Sabit tutulan Avro kuru ile yurtdışından ilaç getirmek ne mümkün. Hasta hekimin yazdığı değil de yerli eşdeğer ilacı kullansın deseniz, onu bulabilmek de olası değil. Zira Türkiye’de üretilen ilaçların hammaddesi yurt dışından günlük Avro kuru üzerinden alınıyor. 17.55’TL’ye sabitlenen kurla ilaç hammaddesi getirebilmek olanaksız.
Bilindiği üzere Novartis firması ilaç kurundaki düşüklüğü gerekçe göstererek 14 ilacı Türkiye’den çekti. Olan ilaca erişemeyen hastaya oluyor, kapısını çalmadığı eczane kalmıyor. Eğer böyle sürerse diğer firmalar da ilaçlarını çekebilir.
İlaç erişiminde sorunlar katlanarak büyürse, kamuoyunda homurdanmalar artacaktır. Bunu gören hükümet önümüzdeki aylarda 17.55’TL’ye sabitlediği ilaç kurunu kuşkusuz yükseltecektir. Görünen köy kılavuz istemez. İlaçta kur krizi derinleşecek, çok sayıda ilaç eczane raflarında yer almayacak.
İnsan için en büyük hazine sağlıktır. Sağlık olmadan dünya sizin olsa neye yarar. Toplumun sağlığını gözetmek, ilaca kolay erişimi sağlamak siyasi iradenin en önemli görevidir.