En alt gelir grubunu oluşturan milyonlarca dar gelirli, insanca yaşanabilir aylığa sahip olabilmek, aylık artışlarının toplu iş sözleşmesi ile saptanması için kurulu emekli sendikalarına üye oluyor. Hayat pahalılığının bunalttığı garibanlar sendikalaşmaya yoğun ilgi gösteriyor.
Emekliye daha iyi yaşam koşulları sağlayabilmek amacıyla Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’na (DİSK) bağlı ve bağımsız sendikalar faaliyette. Üye sayıları hayli fazla. Bu sendikalar alanlara çıkarak milyonlarca emeklinin taleplerini ve içerisinde bulundukları ekonomik çıkmazı hükümet ve kamuoyuna sürekli haykırıyor.
Mevcut emekli sendikaları etkinlik göstermelerine karşın, hala yasal statü kazanamadılar. Valiliklere yaptıkları sendika kurma başvuruları tümü ile reddedildi. Her ne denli adları sendika olsa da dernek statüsünden ileri gidemediler. Yaşadıkları olumsuzluklara karşın yasal nitelik kazanmaları için yargıda haklarını aramayı sürdürüyorlar.
Yılmadan sürdürdükleri savaşım sonucu bu kez yargıdan yüzlerini güldüren haber geldi. Ankara 6. İdare Mahkemesi emeklilerin sendikalaşmasının önünü açacak karara imza attı. Emekli Meclisleri Sendikası’nın (EMS) kuruluş tüzüğü 1 Aralık 2023’te Ankara Valiliği’ne sunuldu. Valilik, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan görüş istedi. Bakanlık, “Anayasa ve bakanlığımızın uyguladığı mevzuat kapsamında emeklilerin sendika kurabileceğine ilişkin bir düzenlemeye yer verilmemiştir” görüşünü belirtti.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın olumsuz görüşü üzerine Ankara Valiliği başvuruyu kabul etmedi. EMS, bu kez idare mahkemesine yöneldi. Davaya bakan Ankara 6. İdare Mahkemesi, “Hukuk sistemimizde sendikaların kuruluşunun izin sistemine değil, serbest kurulum sistemine tabi olduğu, gerek yasa hükümleri gerek yargı içtihatları doğrultusunda sendikaların kurulmasında izin şartı aranmaz” kararı ile emeklilerin sendikalaşmasının önünü açtı. Emsal niteliğindeki kararın oybirliği ile alınması dikkat çekici.
Yargı kararının ardından emeklilerin sendikalaşmada eli kolu daha güçlendi. Alanlarda gür sesle haykıracaklar sendika hakkı ve insan onuruna yakışır aylık taleplerini.
Patronlara sendika kurma hakkı tanıyan hukuk sisteminde 12 bin 500 TL tutarında son derece komik aylıkla ölmemeye çalışan emekliyi sendika kurma olanağından yoksun bırakmak vicdanen doğru değil. İşçi ve memur, haklarını toplu sözleşme ile edinirken garibanlar ordusuna verilecek zammı inandırıcı olmayan TÜİK verileri ile siyasi iradenin inisiyatifine bırakmak hiç adil değil.
Bilindiği üzere SSK ve Bağ-Kur emekli, dul ve yetim aylığına TÜİK’in 6 aylık TÜFE oranı doğrultusunda zam yansıtılırken, memur emekli aylılarına ise hükümet ile yetkili konfederasyon arasında bağıtlanan, ya da Kamu Görevlileri Hakem Kurulu’nca sonuçlandırılan toplu sözleşme uyarınca artış yansıtılıyor. Ayrıca enflasyon farkı ödenen memur emeklisi, işçi, esnaf ve çiftçi emeklisine göre daha yüksek zam alıyor. Oluşan farkın kapanması için zaman zaman SSK ve Bağ-Kur emeklisine TÜFE zammının yanında gönenç payı da veriliyor.
16 milyonu aşkın tüm emekli, dul ve yetim aylığında ayrım yapılmaksızın aynı tutarda artış yapılması için bu kitlenin de toplu sözleşmeli sendika hakkına kavuşması kaçınılmaz. Yargı da sendikalaşmalarına onay verdiğine göre, sıra yasal düzenlemede.