Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’te düzenlenen Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Devlet Başkanları 11. Zirvesi’nin sona ermesinin ardından bildiri yayınladı. Bildiride, TDT Devlet Başkanları’nın afet ve acil durumlarda ihtiyaçların etkin, koordineli ve hızlı bir şekilde karşılanması için TDT’nin ulusal afet yönetim makamları arasındaki işbirliğini güçlendirecek olan TDT Sivil Koruma Mekanizması’nın kurulmasına ilişkin anlaşmanın imzalanmasını ve Yeşil ekonomi alanında Türk sermaye piyasasını genişletmeyi amaçlayan Türk Yeşil Finans Konseyi’nin (TYFK) kurulmasına ilişkin Mutabakat Zaptı’nın imzalanmasını memnuniyetle karşıladıkları aktarıldı.
Bildiride, “TDT Devlet Başkanları, Türk Dünyası ideallerini korumayı ve güçlendirmeyi amaçlayan ‘Türk Dünyası Şartı’nın’ onaylanmasını takdirle karşıladıklarını, Türk kimliği, birliği, ortak mirası ve değerlerinin sembollerini yansıtan yeni TDT bayrağının kabul edilmesini memnuniyetle karşıladıklarını ifade etti. Macaristan’ın 2025 yılında Macaristan’daki gayrı resmi TDT Zirvesi’ne ev sahipliği yapma girişimini memnuniyetle karşıladıkları ve TDT Temsilcilik Ofisi’nin Türk Dünyası ile Avrupa arasındaki işbirliğinin geliştirilmesindeki önemini yeniden teyit ettiler” denildi.
TDT Devlet Başkanları, Gazze’ye engelsiz insani yardım ulaştırılması çağrısı yaptı
Gazze ve Lübnan’daki duruma ilişkin olarak TDT Devlet Başkanları’nın Gazze’deki yıkıcı insani durumdan duydukları derin endişeyi ifade ettikleri aktarılan bildiride, sivillerin ayrım gözetmeksizin hedef alınması kınandı.
BM Güvenlik Konseyi’nin ilgili kararları da dahil olmak üzere uluslararası hukuka tam uygun olarak acil ve kalıcı bir ateşkes sağlanması çağrısında bulunulan bildiride, Gazze’ye engelsiz insani yardım ulaştırılması ve İsrail-Filistin ihtilafına iki devletli çözüm temelinde adil ve kalıcı bir çözüm bulunması çağrısında bulunuldu. Bildiride, "TDT Devlet Başkanları, başkenti Doğu Kudüs olan 1967 öncesi sınırlara dayalı bağımsız, egemen ve hemhudut bir Filistin Devleti’nin uluslararası alanda tanınmasını desteklediklerini ve BM Genel Kurulu’nun 10 Mayıs 2024 tarihinde Filistin Devleti’nin Birleşmiş Milletler üyeliğine ehil olduğunu ve bu nedenle kabul edilmesi gerektiğini tespit eden kararını memnuniyetle karşıladı ve henüz bunu yapmamış olan tüm ülkeleri Filistin Devleti’ni tanımaya çağırdı” denildi.
Liderlerin, Lübnan’da derhal ateşkes çağrısında bulundukları belirtilen bildiride, “BM Güvenlik Konseyi’nin 1701 (2006) sayılı kararının uygulanmasının önemini vurguladılar ve Lübnan’ın uluslararası tanınmış sınırları dahilinde toprak bütünlüğünü, egemenliğini ve bağımsızlığını açık bir şekilde desteklediklerini, Birleşmiş Milletler Lübnan Geçici Barış Gücü’ne (UNIFIL) yönelik kasıtlı saldırılar konusunda derin endişe duyduklarını ifade ettiler” ifadeleri kullanıldı.
TDT liderleri, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş.’ye yönelik saldırıyı kınadı
Bildiride, TDT Devlet Başkanları’nın Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş.’nin Ankara’daki tesislerine 23 Ekim 2024 tarihinde düzenlenen terör saldırısını şiddetle kınadıkları ve Türkiye’nin terörle mücadelesine tereddütsüz destek verdiklerini ifade ettikleri aktarıldı.
TDT Devlet Başkanları’nın, Türk Devletleri arasında kolaylaştırılmış ve daha güvenilir dijital ticaret için yasal çerçeve oluşturacak olan “Türk Devletleri Teşkilatı Üye Devletleri Hükümetleri arasında Dijital Ekonomi Ortaklık Anlaşması (DEPA)”nın imzalanmasını memnuniyetle karşıladıkları kaydedilen bildiride, “Sermaye yatırımlarının artırılması, üretilen mal ve hizmetlerin satışı için pazarların geliştirilmesi, modernizasyon ve teknik yeniden donatım dinamiklerinin hızlandırılması ve uygulamaya konulan teknolojilerin düzeyinin artırılmasını amaçlayan bir belgenin TDT çerçevesinde geliştirilmesi gerektiği kaydedildi” denildi.
Bildiride, TDT Devlet Başkanları’nın, Kazakistan’ın Türkistan bölgesinde Turan Özel Ekonomik Bölgesi’nin (TURAN ÖEB) kurulmasına yönelik tüm resmi prosedürlerin tamamlanmasını takdir ettiği, ekonomik işbirliğini daha da güçlendirecek ve bölgedeki yatırım fırsatlarını artıracak olan TURANSEZ’in resmi açılışının 2025’te yapılması konusunda işbirliği yapmaya teşvik ettikleri aktarıldı.
TDT devletlerindeki müzelere tek kartla giriş sağlayacak kart geliştirilecek
TDT Devlet Başkanları’nın, TDT üyesi devletlerdeki müzelere tek bir kartla girişi sağlayacak olan TDT üye devletlerinin vatandaşları için ortak müze kartı geliştirme konusunda çalışma talimatı verdikleri belirtilen bildiride, "TDT Devlet Başkanları, kayak merkezleri arasında daha güçlü bağlar kurarak, kayak turizminin gelişimini ön planda tutarak ve bu alandaki profesyonellerin uzmanlığını artırarak turist akışını artırmayı ve bölgesel turizm destinasyonlarını tanıtmayı amaçlayan Türk Kayak Merkezleri Birliği’nin kurulmasını memnuniyetle karşıladıklarını, TDT üye devletlerinde ortak turizm yatırım projeleri oluşturulmasının önemini vurguladıklarını ifade ettiler” denildi.
Bildiride, II. Türk Dünyası Kültür Forumu’nun 2025 yılında Türk devletlerinden birinde düzenlenmesinin önemini vurgulayan Devlet Başkanları, Türk kültür mirasının Türk Dünyası halklarını gerçek anlamda birleştiren güçlü bir temel teşkil ettiğini kabul ettiklerini ve bu bağlamda restorasyon, konservasyon çalışmaları ve maddi mirasın müzelerde sergilenmesine olan bilimsel yaklaşımın yoğunlaştırılmasının ve uygulanmasının önemli olduğunun altını çizdi.