Şeker ve Kurban Bayramında emekliye verilen ikramiye yüzde 33 oranında artışla 3 bin TL’den 4 bin TL’ye çıkarıldı. En az 5 bin TL bekleyen garibanlar, siyasi iradenin bu kararı karşısında bir kez daha şoke oldu. Ocak’ta aylıklarına yüzde 15.75 ve yüzde 11.54 oranında artış yansıtılan emekli yeniden hayal kırıklığı yaşadı.
2018 yılında ilk kez 1.000 TL olarak ödenen bayram ikramiyesi aradan geçen 7 yıllık süreçte yetersiz artışlardan ötürü enflasyon karşısında eridi. Yapılan araştırmaya göre bayram ikramiyesi 2018 yılından bu yana yüzde 72 oranında aşındı. İlk ikramiye 1.000 TL iken en düşük emekli aylığı 939 TL idi. İkramiyenin 4 bin TL’ye çıkarıldığı günümüzde en düşük aylık 14 bin 469 TL. 2018 yılında saptanan 1.000 TL’lik tutar yürürlükteki net asgari ücretin yüzde 62’si kadardı. Bu veriler 4 bin TL’nin milyonların talepleri ile örtüşmediği gibi bayram gereksinimlerini de yeterince karşılayamayacağını ortaya koyuyor.
Tüm Emekliler Derneği Genel Başkanı Satılmış Çalışkan, ikramiyenin 14 bin TL olması için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na başvurduklarını vurgulayarak, “Sadaka gibi zam verdiler. Bu para ile kurbanın kulağını bile alamayız. Hayallerimiz yıkıldı” diyerek yeni tutara tepki gösterdi. Önümüzdeki Şeker Bayramı’nda emeklinin evi şenlenmeyecek , torunlara gönlünden geçen harçlık yine verilemeyecek.
Bu koşullar altında 17 milyona yakın kitle yılın ikinci yarı zammı için şimdiden temmuzu beklemeye koyuldu. Ancak o zam da iç açıcı olmayacak. TÜİK’in iki aylık TÜFE verisi emekli, dul ve yetim aylığına temmuzda da yüzde 15 dolayında zammın yapılabileceğinin işaretini veriyor. Yani sürpriz gelişme olmazsa aylıklara temmuzda da hoşnut etmeyecek artış söz konusu. Bu durumda yine açlık sınırının altında kalacak aylıklarla 2026 yılı başına dek geçinmeye çalışacaklar.
Avrupalı emekli eline geçen para ile insanca yaşamını sürdürürken, bizim garibanlar derin ekonomik sorunlarla boğuşuyor. Avrupa Birliği ülkelerinde brüt emekli aylığı ortalama 1.294 Euro düzeyinde. Türkiye’de ise en düşük emekli aylığı 364.6 Euro’ya denk geliyor. Avrupa’nın en zengin ve gönenç içinde yayan emeklileri İzlanda, Lüksemburg ve Norveç’te. Bosna-Hersek, Bulgaristan ve Arnavutluk’taki emeklilerin aylıkları ve yaşam düzeyleri diğer Avrupa ülkelerinin oldukça gerisinde. Almanya’da standart emekli aylığı 1.800 Euro düzeyinde. Rakamlar Avrupalı ile bizim emekli arasında yaşam kalitesi açısından dağlar kadar fark olduğunun kanıtlıyor.
Bir ülke emeklisine ne denli insanca yaşanabilir aylık verir, zorlanmadan yaşamın sürdürecek koşulları sağlarsa o denli gönenç düzeyi yüksek ülkeler arasında yer alır. İkramiyede beklediğini alamayarak düş kırıklığı yaşayan emekli umarım temmuzda gönlünden geçen zamma kavuşur.