EYT’lilere ilişkin yasa teklifi sonunda TBMM Başkanlığı’na sunuldu. Yaklaşık 5 milyon kişinin emekliliğine olanak sağlayacak yasanın bu ay içinde çıkması bekleniyor.
8 Eylül 1999 tarihinden önce işe başlayanlar, yaş şartı aranmaksızın hizmet süresi ve prim şartının yerine getirilmesiyle emekli olabilecek.
Yasayı dört gözle bekleyen yüz binlerce kişi, teklifle kademeli prim gün sayısı koşulu getirilmesi karşısında şoke oldu. Buna göre emekli olabilmek için SSK’lılarda işe başlangıç tarihlerine göre 5 bin ila 5 bin 975 gün prim günü şartı aranacak. Oysa önceden kamuoyuna yansıyan bilgilere göre kadın ve erkeklerde 5 bin prim günü yeterli olacaktı. Yüksek olasılıkla aylık ödemeleri maliyeti hesaplanarak kademeli sisteme geçildi.
Emeklilik durumlarını öğrenmek için SGK merkezlerine gidenler “hemen emeklilikte” olumsuz yanıt karşısında şaşırıyor. Prim günü sayısını doldurmak için uzun süre bekleyecek çok sayıda kişi var. Bağ-Kur ve Emekli Sandığı’na tabi olan kadınlar 7 bin 200, erkekler 9 bin prim gününü tamamlayınca emeklilik hakkını edinecek.
Özetle prim günü sayısını ve çalışma süresini , sigortalılık süresini tamamlayan herkes emekli olabilecek. Erkekler askerlik, kadınlar doğum borçlanması yapabilecek. Yasanın çıkmasıyla ilk aşamada 1.5 milyon kişi emeklilik hakkını edinecek.
Yasanın şubat ayında hayata geçmesiyle ilk maaşlarını mart ayında alması öngörülen 1.5 milyon kişinin eline geçecek paranın çok düşük olacağı savlanıyor. Aylık bağlama oranındaki karmaşık sistem ve 2022 zamlarından yoksun olmalarından ötürü EYT aylıklarının yüksek olmayacağı dillendiriliyor. Ancak EYT’lilere en düşük 5.500 lira aylık ödenecek. Çalışma yılı süresi ve prim ödeme günlerine göre aylık tutarları artacak. Ortalama aylığın 7 bin lira düzeyinde olması öngörülüyor.
Yüz binlerce kişinin emekliliğinin ardından mevcut işini sürdürmesi bekleniyor. Yasa teklifinde emekli olup çalışmaya devam edecek olanlara ilişkin bir madde yer aldı. Buna göre, EYT yasasıyla emekli olacak kişilerin 10 gün içinde aynı işyerinde tekrar çalışmaya başlaması halinde Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) yüzde 32 yerine yüzde 27 olarak uygulanacak. Böylelikle patronlara yüzde 5’lik prim indirimi sağlanacak. Sigortalının bu işyerinden ayrılması halinde prim indirimi sonlanacak. Emekli olup başka işyerinde çalışanlara yönelik prim kolaylığı sağlanmayacak.
SGK’nın her ay 40 bin kişiye emekli aylığı bağlayabildiği, bundan ötürü 1.5 milyon kişinin tümünün martta aylık alamayacağı ileri sürülüyor. Bir bölümü hızla bağlanırken, bir bölümünün uzun süre bekleyeceği dillendiriliyor.
Kuşkusuz SGK gerekli önlemleri alarak işlemleri hızlandıracak ve insanları mağdur etmeyecektir. Eğer işlemlerde aksama yaşanıp maaş marta yetişmezse gelecek aylarda farklarla verilecektir.
EYT’liler yıllardır mücadele etti ve kazandı. Hayırlı olsun.
